Home Dagboek Eilat Gastenboek

De Situatie in Libanon (juli 2006)


We zitten al sinds half juni in Israel, en natuurlijk is de oorlog (vooralsnog "Matzav", letterlijk: de Situatie, genoemd) tegen de Hezbollah in Libanon niet ongemerkt aan ons voorbij gegaan. Af en toe komen er ook verontruste e-mailtjes uit Nederland: "Alles goed? Geen geweld?".

Jazeker, alles OK, en nee hoor, in Eilat is het nog volkomen rustig, als je die 50.000 man uit het Noorden die hier extra op "vakantie" zijn gekomen niet meetelt. Vooral in juli was het extra druk in de stad en op de stranden, alle hotels en pensions zijn vol, en veel noorderlingen verblijven hier bij familie en vrienden. Verder is ook een school geopend voor opvang. Toch is het in augustus weer stil in de horeca en op de stranden. De vluchtelingen zitten al weken zonder inkomen, er is nog geen zicht op een einde, en het geld raakt op.


Op de grote rotonde in het centrum van Eilat heeft de gemeente een enorm bord geplaatst: Eilat omarmt de inwoners van het noorden, aan zee, met liefde.
Mensen komen massaal naar zuiden, het hele busstation staat barstensvol bussen.

Wat ons vooral opvalt is de eenzijdige berichtgeving in Nederland. Oorzaken en achtergronden komen nauwelijks aan bod, de schuld ligt steevast bij Israel, en de enige slachtoffers die in beeld komen zijn Libanezen, alsof er aan Israelische zijde niets gebeurd. Ook krijgen wij uit de Nederlandse berichten de indruk dat er weinig kennis is over wat er speelt. Daarom, en omdat wij hier toevallig zijn en de indrukken van de andere zijde meekrijgen, geven wij op deze pagina, voor wie het weten wil, een impressie van de achtergronden zoals wij die hier horen en in de kranten lezen.
De waarheid:
‘de waarheid' is in een oorlog altijd het eerste slachtoffer. Op de dag dat President Olmert van Israel liet weten dat Hezbollah in Libanon was verslagen en de infrastructuur ervan vernietigd, vuurde Hezbollah het tot dan toe grootste aantal raketten af op Noord-Israel. En de heroische overwinningen van Hezbollah, het aantal oorlogsschepen dat zij tot zinken hebben gebracht, en het aantal neergehaalde vliegtuigen, lijken volkomen uit de lucht gegrepen. Het is heel moeilijk om wijs te worden uit alle propaganda en politieke dan wel strategische berichten die de wereld in geholpen worden, maar we gaan een poging doen:
Libanon:
Libanon bestaat voor ca 22% uit Christenen, 35% Shiitische Moslims, 27% Soenitische Moslims, 7% Druzen en dan nog wat. De Christenen zitten vooral in het westen, en Noord-Beiroet, dat vele jaren als het financiele centrum en het Parijs van het Midden-Oosten werd beschouwd, tot de burgeroorlog met de Moslims de stad compleet verwoestte. Nadien is het noorden van Beiroet weer welvarend geworden, en bevindt zich in een snelle opbouwfase. Het zuiden van Libanon werd sinds 1982 door Israel bezet gehouden, nadat de Palestijnse PLO zich daar gevestigd had en doorlopend aanslagen pleegde op Israel. In het jaar 2000 trok Israel zich terug uit de veiligheidszone, en hiervoor eisten de Shiieten van Hezbollah de overwinning op.
Hezbollah:
Letterlijk: de partij van Allah, heeft zich tot doel gesteld Zuid-Libanon te verdedigen tegen Israel, de bevrijding van Libanezen uit Israelische gevangenissen, en de vernietiging van Israel. Qua geloof zit Hezbollah dicht tegen het eveneens Shiietische Iran aan, en wordt er hevig door gesponsord. Ook Syrie helpt Hezbollah, volgens het principe "de vijand van mijn vijand is mijn vriend". Een beetje onlogisch is het wel, want Syrie is niet Shiietisch, maar Syrie maakt nog steeds aanspraak op Libanon, en vindt daar alleen steun bij de Hezbollah.

Het hele zuiden en oosten van Libanon wordt beheerst door de Hezbollah, en om hun status als verdediger waar te maken hebben zij een groot arsenaal aan wapens en raketten verzameld, kado gedaan door Iran en Syrie. Israel speelt het spelletje niet mee, en voert geen spontane aanvallen op Libanon uit. Daarom lokt Hezbollah die regelmatig zelf uit, door wat raketten af te schieten op Noord-Israel, en te proberen Israeliers te kidnappen. De regering van Libanon probeert iedereen tevreden te houden, en maakte Hezbollah zelfs deel van de regering, hoewel Hezbollah in veel landen (behalve de EU) bestempeld wordt als een terroristische organisatie. Het reguliere leger van Libanon bestaat ook deels uit Shiieten, en de loyaliteit van dat leger is onzeker. Vandaar dat Libanon de Hezbollah hun gang heeft laten gaan, ondanks de VN resolutie 1559.
VN resolutie 1559
In september 2004 werd VN resolutie 1559 aangenomen, waarin Syrie werd opgeroepen zijn leger uit Libanon terug te trekken, en Libanon werd opgeroepen Hezbollah te ontwapenen en de macht over te nemen in het hele land, dus ook op de gebieden waar Hezbollah heer en meester is. Na de moord op de voormalige premier Rafik Hariri, en massale volksprotesten in Beiroet, besloot Syrie inderdaad zijn leger uit Libanon weg te halen. De regering van Libanon was echter te zwak om daadwerkelijk iets aan Hezbollah te doen.
Het excuus van Hezbollah:
Toen Israel in 2000 het zuiden van Libanon verliet, werden daarmee alle eisen van Libanon vervuld. De VN stuurde een missie om dat te controleren, en verklaarde dat alle bezette gebieden door Israel waren teruggegeven en er geen territoriale kwesties meer speelden tussen Israel en Libanon. Dat was slecht nieuws voor Hezbollah, want nu hadden ze geen echte reden meer om Israel aan te blijven vallen. Dus werd er creatief naar een reden gezocht, en die werd gevonden in het gebiedje "Sheba Farms", lokaal bekend als Har Dov. Sheba Farms is strook akkerland van 14 bij 2 km dat aan de rand van de Golan hoogvlakte ligt. Het was van Syrie, tot Syrie in 1967 Israel aanviel in de zesdaagse oorlog, en werd teruggeslagen tot voorbij de Golan hoogvlakte. De hele Golan, inclusief Har Dov, werd door Israel geannexeerd, vooral omdat in de jaren voorafgaand aan de oorlog Syrie dagelijks mortier beschietingen hield vanaf de hoogvlakte, op Kiryat Shmona, Tiberias en de omliggende Kibutzim waaronder Degania en Afikim.

Hezbollah eist dat Israel de Sheba Farms aan Libanon teruggeeft. Erg logisch is dat niet, want het gebied was niet van Libanon, en dan kun je het ook niet teruggeven. Alleen als Syrie het goed zou vinden dat het gebied naar Libanon gaat zou dit te realiseren zijn, maar dat zou weer betekenen dat Syrie impliciet Libanon als onafhankelijk staat zou erkennen, en dat doen ze niet: zij vinden Libanon eigenlijk deel van Syrie.
Wie begon er?
Alle zes oorlogen waarin Israel de laatste 58 jaar in betrokken is geweest, zijn door de Arabische buren begonnen. Helaas (voor hen) verloren die ook al die oorlogen, maar kunnen dat niet accepteren. Als Israel land teruggeeft in ruil voor vrede, wordt dat steevast gezien als een teken van zwakte en breekt er binnen een jaar weer oorlog uit aan een andere grens. Dat gebeurde met Egypte, Jordanie en vorig jaar nog met de terugtrekking uit Gaza.

Hezbollah probeert regelmatig kidnaps uit te voeren, en maskeert die pogingen met het afvuren van enkele katyusha raketten. De tot voor kort enige gelukte kidnap was in 2000, kort nadat Israel het zuiden van Libanon had verlaten, en de drie gekidnapte soldaten bleken achteraf al kort na of mogelijk tijdens de kidnap gedood te zijn. Die drie lijken, en een louche zakenman met drugs-relaties, werden geruild tegen 1000 Libanezen uit Israelische gevangenissen.

Nadat Israel Gaza verliet in 2005, namen in hoog tempo het aantal aanslagen met Qassam raketten toe vanuit Gaza, en slaagde de militaire tak van Hamas er in juni in om een Israelische soldaat te gijzelen en 3 andere te doden. Hezbollah, die de Hamas militanten opleidt, kon niet achterblijven, blies een grenshek op nabij een Unifil post, ging in een hinderlaag liggen, doodde 8 Israelische soldaten en kidnapte er 2, en liepen vervolgens weer door het Unifil gebied terug Libanon in. De bedoeling was de gekidnapte soldaten te ruilen tegen weer een groot aantal gevangenen. De timing was echter niet goed: na de eerste kidnap in Gaza had de nieuwe Israelische regering er schoon genoeg van, en begon een grote militaire operatie om voor eens en voor altijd van het gezeur (lees Hezbollah) af te zijn, en tegelijkertijd VN resolutie 1559 uit te voeren: complete ontwapening van Hezbollah.
Unifil:
United Nations Interim Force in Libanon, bewaakt sinds 1978 de grens tussen Libanon en Israel, en bestaat momenteel uit tweeduizend soldaten en waarnemers. Die hielden vooral Israel in de gaten, hoewel Israel niet van plan was om zomaar zonder aanleiding Libanon aan te vallen. Ondertussen bouwden de Hezbollah hun bunkers, opslagplaatsten, tunnelnetwerk en raketwerpers pal naast de VN posten, om hen zo als schild te kunnen gebruiken, en liepen ze ongehinderd langs de VN posten de grens over om aanslagen in Israel te plegen.

Vanuit de post waar 4 unifillers de dood vonden na een Israelisch bombardement, was al diverse malen geklaagd over de activiteiten van Hezbollah, en het risico dat ze liepen als menselijk schild. Desondanks riep Kofi Annan meteen na de aanslag dat Israel opzettelijk de VN post had gebombardeerd, nog voordat het onderzoek ernaar gestart was. Kofi Annan speelt toch al een dubieuze rol met allerlei uitspraken die sterk anti-Israel en ongefundeerd zijn, waaronder de beschuldiging van oorlogsmisdaden in het geval van Qana, maar zwijgt in alle talen over de katyushas van Hezbollah.
Katyushas:
Nogal onderbelicht in het Nederlandse nieuws zijn de slachtoffers en de schade die door de Katyushas van Hezbollah worden aangericht. Katyushas zijn ongeleide raketten, met verschillende afmetingen en bereik, die ladingen van enkele kilo's tot meer dan 100 kilo kunnen vervoeren. Ze zijn vrij onnauwkeurig, en worden daarom lukraak op grote steden gericht. De explosieve lading is vaak opgeleukt met stalen kogeltjes of schroot om zoveel mogelijk slachtoffers te maken. Er vallen dan ook hoofdzakelijk burgerslachtoffers door, inmiddels al over de 40, en honderden gewonden. Zolang er alleen explosieven mee afgeschoten worden vormen ze desondanks geen bedreiging voor het bestaan van Israel, want voor die 40 slachtoffers heeft Hezbollah 3000 raketten nodig gehad, bijna een kwart van het arsenaal. De schrik zit er echter goed in, en een deel van Israel ligt economisch helemaal plat.

De Libanese regering heeft sinds 2000, en ondanks herhaalde waarschuwingen, geen vinger uitgestoken om de invoer van die raketten tegen te gaan, en Hezbollah heeft ze ruimhartig van Iran en Syrie gekregen, wel 14.000 stuks in totaal! Het Israelische leger heeft veel moeite om de Katyushas uit te schakelen, want ze zijn gemakkelijk te verbergen, achterin een bestelauto, in een slaapkamer, onder een zeiltje in de achtertuin, of gewoon in het bos. En ze kunnen met een tijdklok afgeschoten worden, dus er hoeft niemand bij te zijn.

Zodra het Israelische leger het afvuren van Katyushas waarneemt, wordt die positie met artillerie of vanuit de lucht onder vuur genomen om de lanceringen te verhinderen en de lanceerinstallatie te vernietigen. Hezbollah rijdt daarom de lanceerders vaak een woonwijk in, om zodoende burgerslachtoffers op het konto van Israel te krijgen.
Kfar Qana:
Groot was de ophef en verontwaardiging over de slachting in Qana, waar wel 58 vrouwen en kinderen om het leven kwamen. "Oorlogsmisdaden, het zijn je reinste barbaren!" zo werd geroepen. Toch zijn er rond dit drama heel wat vraagtekens te stellen:
  • Qana werd beschoten omdat er daarvandaan al 150 Katyushas op Israel waren afgevuurd. Als Hezbollah daadwerkelijk bezorgd is over burgerslachtoffers, waarom stellen ze hun Katyusha-stellingen dan tussen de woonhuizen op?
  • Israel had alle burgers vooraf gewaarschuwd om te vertrekken. Waarom zijn deze mensen dan gebleven? Hezbollah meldde dat ze niet weg konden omdat de wegen en bruggen kapot waren, maar de journalisten konden probleemloos in Qana komen.
  • Waar zijn de ontbrekende 30 slachtoffers gebleven? Er zijn er uiteindelijk "maar" 28 gevonden, geen 58.
  • Hoe kan het dat het gebouw pas 7 uur na de Israelische aanval instortte? Waren die burgers dan niet wakker geworden van de aanval?
  • Waarom stortte het betonnen gebouw in terwijl het niet direct door Israelische bommen is geraakt? De dichtstbijzijnde krater was 30 meter naast het gebouw, en de andere bommen die nacht vielen op andere plaatsen in Qana.
  • De hulpverleners blijken urenlang met de lijken voor de camera's geparadeerd te hebben, soms zelfs in wisselende kleding, en smetteloos schoon. Niet echt het beeld dat je krijgt van wanhopig in het puin zoeken naar overlevenden.
  • Overlevenden waren er overigens niet, hoewel delen van het gebouw nog goed toegankelijk waren voor de reddingswerkers. Dat is wel heel ongewoon.
  • Sommige foto's, amper een uur na het instorten van het gebouw gemaakt, laten de slachtoffers in hevige rigor mortis zien. Rigor mortis treedt echter pas vele uren later in. De verdenking is dat er slachtoffers van elders naar Qana zijn gebracht, in het gebouw gelegd, en vervolgens opgeblazen.
Arabische propaganda stunts:
In 2002 tijdens de actie (Operation Defensive Shield) van Israel in Jenin, beweerden de Palestijnen dat er 5000 burgerslachtoffers waren gevallen, en hing er een penetrante lijklucht in de stad. Achteraf bleken er 52 slachtoffers te zijn, waarvan 38 nog met de wapens in de handen, en 12 Palestijnen die in hun eigen huis werden verrast door booby-traps die daar door andere Palestijnen waren aangebracht. (Tijdens een staakt-het-vuren dat door Israel was ingewilligd om mensen in Jenin de kans te geven simpelweg boodschappen te doen hebben "vrijheidstrijders" diverse plaatsen en huizen voorzien van booby-traps, waarbij niet geschuwd is lichamen van reeds gevallenen aan de bommen te bevestigen). De lijklucht werd veroorzaakt door lijken die waren opgegraven op het kerkhof en her en der door de stad waren verspreid.

Ook bekend is het verhaal van Palestijnse lijken die van de brancard vielen en er zelf weer opklommen, en van het jongetje Mohammed Al-Dura (in Gaza) dat door Israelische soldaten frontaal zou zijn doodgeschoten, maar in een positie lag waarin de kogels hem alleen van opzij konden raken, daar waar zijn Palestijnse 'broeders' en de cameraman zaten. Mohammed Al-Dura is in de Arabische wereld hèt voorbeeld van de beestachtigheid van Israel geworden, maar er zijn talloze aanwijzingen dat zijn dood één groot toneelstuk van de Palestijnen is geweest.

Dit soort verhalen mag dus met enige scheppen zout genuttigd worden. Men noemt het al een nieuw filmgenre: Hezbollywood of Pallywood.
Waarom duurt het zo lang?
Israel voelt zich gemangeld tussen drie culturen. De westerse en joodse cultuur zijn gericht op het leven, en verafschuwen geweld en slachtoffers. Dit vereist uiterste voorzichtigheid en behoedzaamheid om burgers van de oorlog te vrijwaren. In de islamitische cultuur zorgt Allah overal voor, en is het de taak van de moslim om in het paradijs te komen. Sterven in de jihad is de snelste manier, met 72 maagden als toetje. Die cultuur heeft geen moeite met grote aantallen slachtoffers, want de verantwoordelijkheid daarvoor ligt nooit bij de degene die de trekker overhaalt, maar bij Allah.

Terwijl Israel probeert met precisiebombardementen, commando's en andere speciale eenheden de bolwerken en raketinstallaties van Hezbollah uit te schakelen, probeert Hezbollah zoveel als mogelijk burgerslachtoffers te veroorzaken. De raketwerpers worden opgesteld naast moskeeen en in woonwijken, tussen de burgers in, en als Israel terugschiet om de raketwerpers uit te schakelen stijgt er een verontwaardigd gehuil op: Israel mikt op de burgers: oorlogsmisdaden! Hezbollah mikt doelbewust met haar Katyushas op de burgers van Israel, en als die geraakt worden stijgt er een luid gejuig op: kennelijk zijn dat dan geen oorlogsmisdaden.


Het ongeduld en de kritiek van de hele wereld, Israelisch incluis, is begrijpelijk, maar Hezbollah heeft zich de afgelopen zes jaar heel goed ingegraven, is goed getraind, en past guerrilla tactieken toe vanuit woonwijken, met geavanceerd Russisch anti-tank geschut. De beperkte inzet van Israel kost dan ook veel Israelische soldaten het leven, en de kritiek op de "zachte" aanpak van de regering neemt toe. Waarschijnlijk hebben eerdere korte oorlogen de verwachting gewekt dat dit conflict ook snel voorbij zou zijn. Het leger was van begin af realistischer: die verwachtten enkele maanden nodig te hebben. Een guerrilla-oorlog is ten slotte heel wat anders dan een tankslag.
Disproportioneel geweld:
Israel wordt verweten disproportioneel veel geweld op Libanon los te laten. Toch probeert Israel zich juist enorm in te houden, want er is maar een fractie van de werkelijke legermacht op de been. Zou Israel Libanon echt massaal aanvallen, dan zou er geen steen op de andere blijven en zouden er massaal burgerslachtoffers vallen.
Wel is het duidelijk dat Israel de doorlopende aanslagen en oorlogen helemaal zat is. Iedere keer als ze een consessie doen door land voor vrede te ruilen, veroorzaakt dat weer nieuwe oorlogen en aanslagen. Vriendschappelijke daden worden gezien als zwakte, en alleen door keihard terug te slaan verdient Israel weer respect van de Arabische buren.
Een correspondent noemde het maar gelukkig dat geweld disproportioneel is, want dat is de enige manier om een conflict snel te winnen. De eerste wereldoorlog, waarin de Duitsers en de geallieerden ongeveer even sterk waren, werd een jarenlange slijtageslag.
Iran:
Hezbollah is bevoorraad en getraind door Iran, die door Frankrijk onlangs nog een stabiliserende faktor in het Midden-Oosten werd genoemd. Werkelijk?. Met zo'n figuur als Ahmadinejad die dagelijks tegen wie het maar horen wil zegt dat ‘de enige manier tot vrede in het Midden-Oosten het wegvagen van Israel is'? Er zijn zelfs diverse Iraniers aangetroffen tussen de Hezbollah strijders, en er worden regelmatig bevelen in het Farsi gehoord.
Helden uit het westen:
Het conflict zou snel afgelopen kunnen zijn als de VN of de NATO een vredesmacht zou sturen om Hezbollah te ontwapenen. Probleem is echter dat een dergelijke vredesmacht al eens eerder door Hezbollah uit Libanon is verjaagd, toen in 1983 na een driedubbele zelfmoordaanslag 241 Amerikaanse militairen, 58 Franse militairen en nog eens 100 medewerkers van de Amerikaanse ambassade om het leven kwamen. De Amerikanen en Fransen kozen toen onmiddellijk het hazenpad, en zeker Amerika heeft totaal geen zin om dit nog eens over te doen. Het excuus is dat ze het te druk hebben in Afghanistan en Irak.
De overige landen staan ook niet te springen, want uitvoering van VN resolutie 1559 zou betekenen dat de vredesmacht goedschiks of kwaadschiks de Hezbollah moet ontwapenen, en Hezbollah wil daar niet aan meewerken. Dat wordt dus een slagveld.
Vandaar dat er niet zoveel haast is om een staakt-het-vuren af te kondigen: laat eerst Israel de kastanjes maar uit het vuur halen.
Hoe het verder gaat?
Moeilijk te zeggen. Onze indruk is dat er drie mogelijke dieper liggende redenen achter het conflict zitten:
  • Iran zocht een afleidingsmaneuvre om hun nucleaire programma door te kunnen zetten.
  • Syrie zocht een afleidingsmaneuvre om het onderzoek naar de moord op Hariri te dwarsbomen.
  • Hezbollah raakte aanhang kwijt en moest zich weer als redder van Libanon op kunnen werpen.
Het meest waarschijnlijk lijkt nog steeds dat het een avontuurtje van Hezbollah is geweest, dat helemaal verkeerd heeft uitgepakt. Men verwachtte de gebruikelijke beperkte tegenactie van Israel, maar die speelde dit keer niet mee. Hezbollah lijkt zijn hand volledig overspeelt te hebben, maar kan nu niet meer terug zonder gezichtsverlies te lijden. Israel zal er niet door vernietigd worden, Libanon wordt weer opgebouwd, maar Hezbollah zal er niet helemaal door uitgeschakeld worden en blijft de komende jaren voor spanning en narigheid zorgen in het noorden van Israel, ondanks internationale vredesmachten en/of VN resoluties.

Een voor de Palestijnen negatief neveneffect lijkt te zijn dat de stemming in Israel over de terugtrekking uit Gaza en de aanstaande terugtrekking uit Judea en Samaria nu radicaal is omgeslagen. Waar begin 2006 nog een forse meerderheid bestond voor de terugtrekking uit de westbank, bieden de toenmalige opiniemakers nu hun excuses aan, en eisen van de regering dat die geen centimeter meer afstaat. De oorlog in Libanon heeft de Israelis van het gevaar doordrongen van Katyusha en Qassam raketten op zichtafstand van Tel Aviv, Jerusalem en de internationale luchthaven Ben Gurion. Elk stukje teruggegeven grond lijkt onmiddellijk te worden ingezet door radicale islamieten voor het afschieten van raketten. Maar waarschijnlijk vinden de Palestijnen dat helemaal niet negatief, net zoals ze alle vorige vredespogingen gedwarsboomd hebben: als ze hun zin krijgen, worden er duizenden terroristen werkloos en kunnen ze Israel niet meer de schuld van alles geven.

Pas als de gematigde Arabieren hun extremistische broeders tot inkeer brengen of uitroeien, zal het inzicht doorbreken dat veel van de ellende waar Israel de schuld van krijgt, door henzelf is veroorzaakt en ook eenvoudig kan worden opgelost. Zonder Arafat en allerlei warlords hadden de Palestijnen allang een eigen staat en florerende economie kunnen hebben. Het probleem blijft echter dat de tweede helft van de Koran vol oorlogszucht en haat staat, en dat gematigde Moslims die niet de wereldwijde overheersing van de Islam nastreven, net als alle andere infidels (Christenen, Joden, Boeddhisten, Hindoes en ongelovigen) aan het zwaard geregen mogen worden.

Het westen slaapt gezapig door, en wil zich niet realiseren dat door het grote aantal extremistische moslims, en de expliciete opdrachten in de Koran, ook voor Europa en Amerika hetzelfde gevaar dreigt.
Voor wie nog meer wil lezen:
Kranten (internet, Engelstalig):
Boeken:
  • Fast Facts on the Middle-East Conflict by Randall Price ISBN 0-7369-1142-1 (2003)
  • The Israelis by Donna Rosenthal ISBN 0-7432-7035-5 (2003)
Encyclopedie:
Afbeeldingen en info o.a. overgenomen uit deze bronnen.